Gevaarlijk experiment
De gemeente Ommen wil in de beschermde waterwingebieden bij Witharen en Hammerflier een experiment met bollenteelt toestaan. Die teelt is daar nu verboden wegens de risico’s voor de drinkwatervoorziening.
Waarom een slecht idee
Nut en noodzaak van het experiment zijn niet aangetoond. De organisatie van bollentelers KAVB en drinkwaterbedrijf Vitens zeggen dat de proef veilig is. Echter, de Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit (NVWA) en de koepel van drinkwaterbedrijven Vewin waarschuwden vorig jaar dat meer gedaan moet worden om verontreiniging van grondwater te voorkomen. Bij een kwart van alle bronnen voor drinkwater werden gewasbeschermingsmiddelen aangetroffen in concentraties die de norm overschrijden of daar vlak onder zitten.
Kan het geen kwaad?
Dat gebruik van bepaalde gifstoffen door de overheid wordt toegestaan, betekent niet dat de toepassing ervan veilig is. Denk aan de PFAS-stoffen in de grond of het beruchte Chrome6. De overheid heeft het gebruik ervan uit economische motieven toegestaan. Jaren later kwam aan het licht dat dit zeer schadelijk was voor de gezondheid. De bevolking in de gemeente Westerveld in Drenthe klaagt al jaren over het gif waarmee bollentelers hun woon- en leefmilieu vervuilen. De Europese voedselveiligheidsautoriteit (EFSA) waarschuwt op basis van wetenschappelijk onderzoek dat deze middelen een gevaar vormen voor onze biodiversiteit en voedselvoorziening.
Riskant
In de bollenteelt, in het bijzonder bij de teelt van lelies, wordt veel meer gif gebruikt dan in de normale akkerbouw. Onderzoek van het RIVM naar blootstelling van omwonenden aan gewasbescherming heeft aangetoond dat tot 250 meter afstand van de bollenvelden (en soms verder) er restanten van gif worden aangetroffen in huizen, tuinen en zelfs in luiers van baby’s. Internationaal onderzoek toont aan dat blootstelling aan pesticiden de kans verhoogt op parkinson en dementie. Ook neemt de kans toe dat kinderen worden geboren met afwijkingen zoals autisme.
Overheid, bescherm ons!
Kortom, de bewering van Vitens en de KAVB dat een proef met bollenteelt in waterwingebieden geen risico’s heeft, is onjuist. Klanten van Vitens kunnen er niet meer 100% op vertrouwen dat hun drinkwater veilig is. Juist wegens deze onzekerheid geldt in Europese en Nederlandse milieuwetgeving het voorzorgbeginsel. Overheden moeten het zekere voor het onzekere nemen. Een veilig en gezond woon- en leefklimaat gaat voor het financieel belang van enkele bollentelers. De voorstanders moeten bewijzen dat er geen enkel risico is. Niet voor u, niet voor natuur en milieu en niet voor uw drinkwater. Alleen maar zeggen dat een middel is toegestaan door de overheid is geen bewijs.
De slager keurt zijn eigen vlees
De gemeente Ommen wil dat Vitens en de KAVB zelf gaan controleren of bollentelers zich houden aan de toegestane bestrijdingsmiddelen. Dat is hetzelfde als de slager vragen zijn eigen vlees te keuren. Uit cijfers van de Nederlandse toezichthouder NVWA (2019) blijkt dat één op de tien bloembollentelers zich niet houdt aan de regels. Als de overheid niet in staat is om haar eigen regels te handhaven, hoe kunnen private organisaties dat dan wel? Bovendien is er sprake van ongelijke behandeling. Als u in een waterwingebied woont, mag u in de grond geen aardwarmtesysteem aanbrengen voor verwarming van uw woning. Maar bollentelers mogen grondwater wel verontreinigen.
Extra schade
Er zijn nog veel meer risico’s. Denk bijvoorbeeld aan de enorme hoeveelheden grondwater die de bollentelers aan de bodem onttrekken. We hadden de afgelopen twee jaar te kampen met verdroging en te lage grondwaterstanden. Boeren in het hele Vechtdal krijgen hier ook problemen mee. Of denk aan de schade aan de natuur en de biodiversiteit. De gemeente Ommen heeft nu al haar handen vol aan de problemen met PFAS en stikstof. Het is vragen om moeilijkheden als je extra risicovolle teelten gaat toestaan in kwetsbare gebieden.
Houd ons drinkwater gezond
Wetenschappers wijzen erop dat schoon water door klimaatverandering kostbaarder wordt dan aardolie nu. Wij hebben hier nog steeds het beste drinkwater van Nederland en een geweldig woon- en leefklimaat.
Laten we dat zo houden, voor onszelf, voor onze kinderen en onze kleinkinderen.