Tussentijdse evaluatie pilot Verschralingsbeheer wegbermen Ommen

In de zomer van 2013 is op voordracht van onze vereniging een pilot gestart voor het uitvoeren van een verschralingsbeheer op de wegbermen van een aantal wegen. Doel is het bevorderen van de flora in het bijzonder de Vechtanjer (Steenanjer) en daarmee een grotere belevingswaarde voor Ommenaar en toerist. Een meerwaarde voor de wandel-en fietsgemeente Ommen. Op verzoek van de gemeente is een tussenrapportage gemaakt.

Steenanjer (Dianthus deltoides) Ook wel liefkozend Vechtdalanjer genoemd.

Uit jarenlang onderzoek in de lande blijkt telkens weer overduidelijk dat verschralingsbeheer door middel van maaien en het afvoeren van maaisel leidt tot bloemrijke bermen. Dat is zeker ook in Ommen het geval omdat het verschralingsbeheer met name op arme zandgronden snel tot resultaat leidt. Alle bijzondere soorten die in 2013 zijn aangetroffen zijn stabiel gebleven of iets vooruit gegaan. De voordelen van verschralingsbeheer zijn in de pilot onderkend. Toch wordt de pilot nog niet uitgebreid omdat de kosten hoger zijn dan klepelen en omdat het materieel is ingericht op klepelen.

Enkele aanbevelingen en overwegingen:

• Bloemrijke bermen zijn een meerwaarde voor de toeristische gemeente Ommen.
• Bij de kostprijs van het klepelen moeten de kosten voor bodemverlaging, door jaarlijks ophoping van organische materiaal, wel verdisconteerd worden. Door dit niet te doen krijg je een oneerlijk kostenvergelijking. Bij verschralingsbeheer vervalt nl. die noodzaak tot bodemverlaging.
• Met name de stort van het maaisel maakt het duur. Door een werf in te richten waar de gemeente het zelf kan storten om het vervolgens te laten composteren (dan wel verwerken in vergister) valt er veel te besparen.

Klik hier voor het volledige rapport.

2016: hopeloos broedseizoen voor grutto

Het broedseizoen van onze nationale vogel de grutto is dramatisch verlopen. Ook in 2016 groeiden er veel te weinig jongen op. De landelijke telling leverde slechts 4.000 vliegvlugge jongen op. Veel minder dan de 11.000 die nodig zijn voor behoud van de grutto voor Nederland. De ontluisterende cijfers laten opnieuw zien dat de weidevogels razendsnel verdwijnen uit ons landschap.

Afgelopen weekend werden door Vogelbescherming Nederland de meest recente en definitieve tellingen van grutto's voor 2016 gepresenteerd op de Landelijke Dag van Sovon Vogelonderzoek in Ede. En die cijfers waren opnieuw niet mals. Al jarenlang gaat het aantal grutto’s in ons land keihard in aantal achteruit en ook dit broedseizoen verliep dramatisch. Elk jaar zijn er de terugkerende problemen van te vroeg en te vaak maaien. Maar ook de te droge en bloemloze graslanden, waardoor er te weinig voedsel in de vorm van insecten is.

Dit jaar had de grutto extra tegenslag. Eind mei sloeg het zonnige en droge voorjaarsweer om en trokken zware onweersbuien over ons land met plaatselijk zware hagel. Dit noodweer was waarschijnlijk veel opgroeiende kuikens te veel. Vooral in Noord-Nederland trof het de kuikens extra hard omdat grutto’s daar later broeden en de kuikens daardoor jonger en dus extra kwetsbaar zijn. Ook was er plaatselijk sprake van zware predatie  waardoor veel minder gruttokuikens dan normaal vliegvlug zijn geworden. Op de gemaaide, kale graslanden zijn kuikens een makkelijke prooi.

Bron: Vogelbescherming

Agrarisch Natuurbeheer uit de doeken gedaan

Het blijft natuurlijk gissen waarom informatieavonden zoals over de nieuwe Wet Natuurbescherming niet zo goed bezocht worden. Ook voor de avond over Agrarisch Natuurbeheer was maar weinig belangstelling, ook vanuit de agrarische sector, hoewel de vereniging 'breed' uitgenodigd had. Een verklaring kan zijn, dat de onderwerpen een minder hoge aaibaarheidsfactor hebben dan bijvoorbeeld de Das, de Otter of het Edelhert. Tijdens zulk soort avonden zit de zaal meestal behoorlijk vol. Toch had Gerrit Meutstege, projectcoördinator van het Agrarisch Collectief Midden-Overijssel, een goed en duidelijk verhaal.

Agrarisch natuurbeheer bestaat al sinds 1975, maar is een aantal keren aangepast. De jongste vorm is op 1 januari 2016 ingegaan. Was het eerder zo, dat de landelijke overheid aan individuele deelnemers een vergoeding gaf voor goed agrarisch beheer, vanaf dit jaar gaat het via de collectieven. Dat scheelt een hoop kosten, omdat veel (veld)werk door vrijwilligers gedaan wordt, terwijl de kwaliteit en communicatie verbeterd worden. De beheerpakketten worden afgesloten voor zes jaar en het Agrarisch Collectief Midden-Overijssel telt inmiddels zo'n honderd deelnemers.

Gerrit Meutstege noemde een aantal soorten die prioriteit hebben: bij de weidevogels zijn dat Grutto, Wulp en Tureluur. Voor amfibieën: Kamsalamander, Boomkikker en Knoflookpad en voor de overige doelsoorten: Steenuil, Geelgors, Patrijs en Das. Vanzelfsprekend zijn er  voorwaarden gesteld aan het toekennen van vergoedingen. Op de site www.collectiefmiddenoverijssel.nl staan het beleid, de regels en de voorwaarden om voor vergoedingen in aanmerking te komen.

Voor een aantal belangstellenden was het niet helemaal helder of agrarisch natuurbeheer in de huidige vorm wel zin heeft en of het wel de juiste weg is. Gerrit Meutstege gaf aan, dat het in ieder geval beter is dan het was en dat er middels de veldwerkers  meer betrokkenheid is. Hij tekende er wel bij aan, dat de nieuwe manier van agrarisch natuurbeheer niet bij elke agrariër zal passen. Een aantal agrariërs beseft gelukkig steeds meer dat ze een maatschappelijk voorbeeld hebben en over het algemeen wat meer oog voor de natuur krijgen.

Na nog een paar kritische vragen bedankte voorzitter Hein Kuijper de aanwezigen voor hun belangstelling en Gerrit Meutstege voor zijn presentatie.

Dook van Gils

Grote belangstelling informatieavond Ommermars

Op woensdagavond 23 november kwamen zo'n 85 belangstellenden uit Ommen naar de inloopbijeenkomst van burgerinitiatief Ommermars. In ‘de Kern’ in de Bouwstraat in Ommen konden inwoners kennismaken met de voorlopige eindkaart. Direct ten westen van de kom van Ommen, ingeklemd tussen rivier en provincieweg, ligt de Ommermars. Het gebied is gedeeltelijk ingericht als natuurgebied, maar niemand herkent het als zodanig. Het oogt als een groen laken van gras, afgewisseld met enkele maisakkers. Het burgerinitiatief is er op gericht om met dit gebied iets moois te doen, er een natuur-, recreatief/educatieve invulling aan te geven vlak naast de deur van de Ommer bevolking, waarbij natuur, recreatie en waterveiligheid centraal staan.

Vorig jaar zijn alle basisscholen uit Ommen benaderd om mee te denken over de invulling van het gebied tussen de Vecht en woonwijk de Dante. Leerlingen van verschillende basisscholen hebben er hun creativiteit op losgelaten en kwamen met verrassende en weldoordachte ideeën. In februari konden burgers meepraten over het ontwerp en hun wensen kenbaar maken. Intussen is er een werkgroep samengesteld, waarin naast burgers ook ondernemers, agrariërs, mindervaliden en de recreatiesector zijn vertegenwoordigd. Tijdens de inloopavond werd er door de werkgroep aan belangstellenden uitleg gegeven over de voorlopige eindkaart en werd er verteld over de mogelijkheden die het gebied heeft.  

Foto en tekst: Marjolijn Rhee

Matig bezochte avond over de nieuwe Wet Natuurbescherming wel interessant

Het was een klein, select gezelschap, dat was afgekomen op de avond in oktober over de nieuwe Wet Natuurbescherming die per 1 januari 2017 ingaat. Slechts 16 belangstellenden waren er in een zaal van de Kern, terwijl de nieuwe wet voor iedereen in het algemeen en voor natuurliefhebbers in het bijzonder, belangrijk is.

Eerder, bij de avonden over de Das, de Otter of het Edelhert zat de zaal vol. Tja, deze onderwerpen hebben dan ook een grotere aaibaarheidsfactor dan een nieuwe wet. Gelukkig kon Daniel Tuitert boeiend vertellen over de op handen zijnde nieuwe regelgeving. Eén ding is duidelijk en dat is, dat er nog veel onduidelijkheid is over de uitvoering; er zal nog heel wat jurisprudentie aan te pas komen voordat de regels helder zijn. In de nieuwe wet wordt vaker dan voorheen gesproken over 'staat van instandhouding' van bepaalde soorten. 

De nieuwe wet gaat de huidige Natuurbeschermingswet, de Flora- en Faunawet en de Boswet vervangen om zo tot een nauwere aansluiting bij Europese richtlijnen te komen. Hoe lang de wet van kracht zal zijn, is niet bekend. Er zijn plannen dat er in 2018 of 2019 een nieuwe wet, de Omgevingswet van kracht wordt. Kortom: Er blijven veel vragen over.

Opvallend is, dat er uit heel veel artikelen in de nieuwe wet het woord 'opzettelijk' is toegevoegd aan verbodsbepalingen. Nu is het nog zo bijvoorbeeld, dat dassen niet verstoord mogen worden. In de nieuwe wet, staat dat dassen niet opzettelijk verstoord mogen worden. Hoe kan en zal opzet bewezen worden? Nog een bizar voorbeeld: wilde kievitsbloemen zijn nu overal beschermd, in de nieuwe wet zijn bepaalde gebieden, de hooilanden, waarin kievitsbloemen groeien beschermd, maar staan ze er een meter buiten, dan mogen ze geplukt worden en op de vaas worden gezet. Daniel Tuitert verwacht ook voor andere plantensoorten en vissoorten problemen.  

Dook van Gils

Nederland komt internationale verplichtingen niet na in bescherming van weidevogels

Vogelbescherming heeft onlangs een klacht ingediend bij de Europese Commissie. Kern van de klacht is dat Nederland zijn internationale verplichtingen ten aanzien van de bescherming van weidevogels en hun leefgebieden niet nakomt. Bovendien is de rijksoverheid niet bereid om op korte termijn dringende noodzakelijke maatregelen te nemen ter bescherming van de weidevogels.  Dit blijkt duidelijk uit een onderzoeksrapport dat is opgesteld door de Universiteit van Tilburg in opdracht van Vogelbescherming.

Bron: grafiek weidevogels; Netwerk Ecologische Monitoring (Sovon, CBS, provincies)

Weidevogels als de grutto, kievit, scholekster en veldleeuwerik hollen al tientallen jaren in aantal achteruit. Een recente studie van het CBS over het bereiken van de wereldwijd afgesproken Sustainable Development Goals toont aan dat Nederland op het gebied van natuur ernstig tekort schiet. De studie concludeert onder andere dat vogelsoorten van het boerenland nog steeds hard achteruit gaan.

In de jaren tachtig leefden er ruim 100.000 paar grutto’s in ons land, vandaag de dag minder dan 30.000 paar. Een aantal dat dus elk jaar afneemt. Uit het recentelijk verschenen boek Agrarisch natuurbeheer in Nederland blijkt dat met de huidige maatregelen er op termijn slechts zo’n 1.500 paar grutto’s over blijven.

Bron: Vogelbescherming

Overijsselse Vogelaarsdag 2016

Elk jaar wordt er een dag  voor vogelaars van vogelwerkgroepen georganiseerd door een werkgroep uit de provincie Overijssel. Dit jaar was de beurt aan Vogelwerkgroep Natuur en Milieu de Vechtstreek onder leiding van Han Bouman, coördinator van deze vogelwerkgroep. Han, Annemiek van Baren en Henk Jan Bezemer maakten een dagprogramma terwijl ik de opdracht kreeg een programma-flyer te maken, zodat iedereen een goed overzicht had wat er zou gebeuren op deze dag.

12 november 2016 was het dan zover! Er konden 120 vogelaars naar binnen. Dit aantal werd ruim gehaald en dus moesten er helaas mensen afvallen. Heel spijtig voor de afvallers, maar het maximum aantal mocht niet worden overschreden. Kees en Youri Sybesma hadden hun handen vol aan het in goede banen leiden van alle auto’s op de Parkeerplaats van de Kleine Wolf, waar we een mooie zaal tot onze beschikking hadden. Bettie van Leeuwen, Mieke Bouman en ik waren druk in de weer om alle vogelaars te verwelkomen en van de diverse bonnen te voorzien. Soms ontstond er zelfs een kleine file maar gelukkig was deze altijd snel weer opgelost.

Klik hier voor het vervolg en meer foto's.

De Stekkenkamp en de Natuurbeschermingswet

Maandag 14 november j.l. was de behandeling van het beroepschrift van onze Vereniging bij de Raad van State te Den Haag. Wij hebben daar onze leden vertegenwoordigd in ons bezwaar tegen de door Gedeputeerde Staten van Overijssel verleende Natuurbeschermingswetvergunning. Deze maakt het mogelijk dat 50 zorgwoningen kunnen worden gebouwd in het waardevolle landgoed De Stekkenkamp.

Gebied waar 50 zorgwoningen zijn gepland op landgoed De Stekkenkamp (bron: Google Earth)

Hoewel wij tijdens de zitting bij de Raad van State op inhoudelijke argumenten waarschijnlijk winst hebben geboekt, hadden wij op basis van de gestelde vragen de sterke indruk dat puur juridisch wordt getoetst. 

De uitspraak is begin januari 2017.

Inloopbijeenkomst Ommermars

Lees meer...

Geslaagde paddenstoelenexcursie met dank aan Bernard de Vries

Na weken van droogte, niet bepaald bevorderlijk voor de aanwas van paddenstoelen, miezerde het uitgerekend tijdens de paddenstoelenexcursie, die georganiseerd was door onze vereniging. Ongeveer dertig deelnemers, waaronder een behoorlijk aantal vakantiegangers, lieten zich niet afschrikken door wat nattigheid en gingen met mycoloog Bernard de Vries mee het Laarbos in.

Hoewel er dus niet veel paddenstoelen te zien waren, wist de heer de Vries er met hulp van de aanwezige kinderen toch voldoende op te sporen en er boeiend over te vertellen. Hij geeft al een groot aantal jaren paddenstoelenexcursies in het Laarbos, maar zijn enthousiasme is er niet minder om. De kinderen vonden het helemaal geweldig dat de hij voor hen van een enorme zwavelzwam aan de voet van een eik stukken afsneed, die ze mee naar huis konden nemen om door een van de ouders op te laten bakken. Ook mochten ze proeven van een Berijpte Russula, spannend! De 'oogst' viel al met al niet tegen en wij kunnen terug zien op een geslaagde middag.