 |
Natuur en Milieu De Vechtstreek Al meer dan 50 jaar hart voor natuur ! |
Op weg van Barmsijs naar Klapekster en Patrijs...
Soms lopen wegen opeens anders dan gepland, maar dat kan dan tot onze grote verrassing naar prachtige waarnemingen leiden.
Gerbrand Groen zag een troep Sijsjes gemengd met maar liefst 19 Barmsijsjes op zaadjes knabbelend van boom naar boom vliegen. Barmsijsjes vormen grote groepen als ze 's winters uit Groot-Brittannië naar Europa trekken.
Uiteraard waren Machteld en ik onmiddellijk enthousiast en zijn nog dezelfde middag op onderzoek uitgegaan. Gelukkig waren ze er nog, al waren het er niet zoveel als de troep gesignaleerd door Gerbrand! Machteld kon gelukkig eentje vastleggen op de gevoelig plaat want Barmsijsjes en Sijsjes zijn kleine druktemakers: ze zitten nauwelijks stil.
Barmsijsjes zijn bruin- grijzig gestreepte vinkjes. Omdat ze een rode kruin hebben lijkt het net alsof ze met hun kop in de rode jam hebben gezeten.
Verder zagen we een Ooievaar, 20 Sijsjes, 1 Roodborsttapuit, een Goudvink man, 3 reeën en een konijn.
Wij hebben ook nog gezocht naar onze grote vriend de Klapekster maar helaas was deze niet thuis!
Henk Jan Bezemer wilde de Barmsijsjes ook graag spotten en is dus ook op onderzoek uitgegaan. Helaas geen Barmsijs meer te bekennen, want zoals u weet, hebben vogels vleugeltjes! Kortom: de vogels waren gevlogen! Maar tot zijn grote vreugde was de Klaspekster nu wel thuis!
En jawel: Henk Jan kon de kleine struikrover zelfs fotograferen!
Klapeksters zien eruit als kleine Zorro’s vanwege het “maskertje” op hun kop.
De volgende dag zijn Machteld en ik naar De Sprengenberg gereden, om het één en ander te spotten.
We zagen daar o.a. prachtige Putters, Graspiepers, Roodborsttapuiten en een Havik. Maar de grote verrassing kwam aan het einde van de middag, onderweg naar huis:
Lammetjesdag 24 maart 2018 prachtig lenteweer!
Zaterdag 17 maart 2018 was de koudste 17 maart ooit gemeten! In het oosten bleef de temperatuur zelfs de hele dag onder het vriespunt! Ik moest er toen niet aan denken dat ik een week later bij de kraam van onze Vogelwerkgroep N&M “De Vechtstreek” moest staan. Het zou toch niet waar zijn dat het op Lammetjesdag zo koud zou zijn?
Maar gelukkig was het een week later, op zaterdag 24 maart 2018, heerlijk voorjaarsweer! De temperatuur steeg maar liefst tot 12 graden! Wat een genot.
Dat vonden meer mensen: het was nooit eerder zo druk op een Lammetjesdag bij Landschap Overijssel. Er kwamen maar liefst 3200 belangstellenden op af.
Het was een komen en gaan. Schaapherderin Anita Wichers had het druk met het beantwoorden van alle vragen van de bezoekers. Anita zou geen Anita zijn, als ze zich ondertussen niet bekommerde om de schapen en hun lammetjes, want ze hield ondertussen nauwlettend een oogje in het zeil! Geen schaap of lam mag zich onbehaaglijk voelen tijdens deze lammetjes knuffel dag, al kreeg ik persoonlijk aan het einde van de dag de indruk dat de lammetjes het knuffelen nu wel genoeg vonden!
Schaapherderin Anita Wichers in gesprek met vrijwilligers.
Interessante lezing-met-humor over weidevogels
Ongeveer 60 belangstellenden waren ondanks de ijzige kou door de straffe oostenwind op 28 februari naar de Carrousel gekomen om daar te horen en te zien wat weidevogelkenner en -beschermer Astrid Kant zou vertellen over haar passie: weidevogels. Hoewel ze zich al dertig jaar inzet voor weidevogels in het algemeen, zijn grutto's veruit favoriet bij haar.
Op humoristische wijze vertelde ze met behulp van prachtige, zelfgemaakte foto's - de meeste vanuit haar zelfgemaakte schuilhut - over de Big 4: kieviten, tureluurs, grutto's en scholeksters. Deze vogels zijn typisch voor de Nederlandse weilanden, maar worden, vanwege de intensivering en modernisering van de landbouw, steeds verder uit hun broedgebieden verdreven. Maaiden de boeren in het verleden twee keer per seizoen, tegenwoordig is dat soms wel zes keer. Astrids opmerking: "Kunnen ze dan niet één maaibeurt wat minder opbrengst hebben of nog beter: na begin juni pas maaien en iets meer compassie hebben met de weidevogels en hun jongen?"
overige berichten: petitie Lonnekerberg
De Stichting Lonnekerberg zet zich al geruime tijd in voor het behoud van het unieke stukje natuur op die Lonnekerberg. Het is er ongekend stil en de biodiversiteit is groot. Nu heeft de gemeente het plan om op de flank van de Lonnekerberg een terrein voor zware industrie en evenementen toe te staan. Dit zal tot gevolg hebben dat de rust verdwenen is en ook de biodiversiteit als gevolg van lawaai en vervuiling er onder te lijden zal hebben.
De stichting is een petitie Lonnekerberg gestart om de gemeente te bewegen van dit plan af te zien.
Excursie Lauwersmeer door en voor Vrijwilligers Vogelwerkgroep
Zondag 7 januari stonden er 6 vrijwilligers van de Vogelwerkgroep om 7 uur ’s morgens in het donker te bibberen op de parkeerplaats van “De Tweede Ronde” ( eerder AH ). Of het bibberen kwam ten gevolge van het vroege opstaan of door de ijzige kou laat zich raden. Bij mij persoonlijk werd het veroorzaakt werd door beide factoren. De 6 aanwezigen verdeelden zich snel over twee auto’s en aangezien Jan Vrijlink alle wegen en paden in het te bezoeken gebied goed kent, “achtervolgden” wij de auto van Jan de hele dag: van ‘s morgens 7 tot 18.15 in de avond.
De zonsopgang was prachtig onderweg naar ons doel: Nationaal Park Lauwersmeer. In het Lauwersmeergebied is voor vogelliefhebbers gedurende het hele jaar van alles te beleven, ook op deze ijskoude dag, want juist dit weekend was er sprake van een stevige noordoostenwind. Die wind maakte het nog kouder dan dat het in werkelijkheid was. Men sprak zelfs over een gevoelstemperatuur van min acht: de aanwezigen zagen er dan ook uit als Michelinpoppetjes, zoveel lagen kleding hadden sommigen over elkaar aangetrokken, wat overigens geen overbodige luxe was.
Minder soorten door stikstofdepositie
De soortenrijkdom in Nederland gaat achteruit door een overmaat aan stikstofdepositie. Dat is de boodschap uit het themanummer van Biological Conservation over stikstofdepositie.
Door de productie en toepassing van kunstmest en in mindere mate door de industrialisatie en het verkeer, komt naar schatting twee tot driemaal zoveel stikstof in ons ecosysteem als door natuurlijke binding van stikstof. De meststof verspreidt zich via de lucht en slaat elders weer neer, ook in natuurgebieden. Stikstof werkt niet alleen door als meststof op de productie van gewassen i.c. planten maar ook als verzurende factor in voedselarme bodems zoals zand- en veengronden. Dit heeft een ingrijpende invloed op het functioneren en de soortenrijkdom van ecosystemen. De afname van de biodiversiteit is het best bekend van plantengemeenschappen, maar blijkt ook door te werken naar diersoorten.
Bij de in Nederland schaarse bruine vuurvlinder is experimenteel bewijs gevonden voor negatieve effecten van stikstofovermaat op de overleving van rups tot vlinder (foto: Chris van Swaay).
Nu kiezen voor een andere landbouw!
Een zeer verontrustend bericht uit oktober 2017: onderzoek laat zien dat in Duitse natuurgebieden het aantal vliegende insecten de afgelopen 25 jaar met driekwart is afgenomen.
Prof. dr. Han Olff
Driekwart minder insecten in 25 jaar. Het is voor het eerst dat over een dergelijke lange termijn de totale aantallen vliegende insecten zijn gevolgd. De onderzoekers corrigeerden hun resultaten voor onder meer veranderingen in klimaat en natuurbeheer, en houden alleen de veranderingen in de landbouw in de directe omgeving van deze gebieden als verklaring over. De Duitse studie bevestigt allerlei andere studies gericht op specifieke groepen als bijen, zweefvliegen, vlinders en libellen.
Moeten we ons hier zorgen over maken? Charles Darwin voorspelde meer dan 100 jaar geleden een megaklapper: wanneer de bijen zouden uitsterven, zou de mensheid het heel moeilijk kunnen krijgen. Naar deze boodschap van Darwin werd niet geluisterd. Begin jaren zestig deed het gebruik van het insecticide DDT in de landbouw in rap tempo veel insecten, en daarmee allerlei zangvogels, roofvogels en andere dieren uitsterven. Rachel Carlson schreef haar boek Silent Spring, dat aan de wieg stond van de internationale milieubeweging. Ze vroeg zich af in of we in een maatschappij willen leven waar de vogels niet meer zingen in het voorjaar, en de bloemen niet meer bloeien. Toen in 1973 DDT in Nederland en andere landen verboden werd, kropen veel diersoorten door het oog van de naald, en hadden zich pas rond 1990 hersteld.
Paddenstoelenlezing en -excursie door Evert Ruiter
Vrijdag 20 oktober gaf paddenstoelenkenner Evert Ruiter een lezing over bekende en onbekende paddenstoelen. Ongeveer 15 belangstellenden meldden zich om meer te weten te komen over het grotendeels verborgen leven van paddenstoelen. Ze wilden allen graag meer te weten komen over deze mystieke verschijningvormen. Evert vertelde daar boeiend over. Boleten, tonderzwammen, russula's, bovisten, buisjeszwammen en plaatjeszwammen passeerden de revue met heldere uitleg en vele voorbeelden.
En dag later kwamen de meeste belangstellenden weer bijeen om paddenstoelen in levende lijve te zien in het Laarbos. De vooruitzichten voor het weer waren niet bepaald gunstig, maar het bleef droog, de zon kwam er door en het werd een heerlijke middag in de natuur. Aan het begin zei Evert: "Ik ga ervan uit dat we ongeveer 20 verschillende soorten zullen zien." Na een half uurtje en amper 50 meter gelopen te hebben stond de teller al op acht soorten. Het was deze herfst, zeker in vergelijking met vorig jaar, dan ook ideaal paddenstoelenweer: warm en lekker vochtig en dan schieten de gekleurde vruchten van het mycelium letterlijk als paddenstoelen uit de grond.
Er werd gevraagd waarom paddenstoelen een bepaalde kleur hoed hebben, maar daar had Evert, net zo min als de wetenschappers die zich daar al jaren het hoofd over buigen, geen antwoord op. Na bijna twee uur waren er zeker veertig paddenstoelen gedetermineerd door Evert, waarbij het de zeer geïnteresseerde deelnemers aan de excursie telkens weer verbaasde, dat Evert al die soorten een naam wist te geven. Voor velen zijn en blijven paddenstoelen o.w.p.tjes of o.b.p.tjes: onbekende witte paddenstoeltjes of onbekende bruine paddenstoeltjes. Wat wil je ook met zo'n 5.000 verschillende soorten alleen al in Nederland! Daarvan zijn er overigens slechts negen echt giftig en twee dodelijk. Maar ja, je weet nooit precies welke. Elk jaar overlijden er toch weer mensen door het eten van giftige paddenstoelen. Ik haal ze wel bij de groentezaak of supermarkt…!
Dook van Gils
Kort verslag natuurwerkdag 4 november 2017 Varsenerveld
Met veel plezier hebben we zaterdag in het Varsenerveld gewerkt. Het was prachtig weer. De herfstkleuren waren top En de laatste gentianen lieten zich nog even van hun mooiste kant zien.
Bijzonder was het dat we ondersteuning van de VOV (Volkspartij Ommen Vooruit) kregen. Ze kwamen niet met lege handen. Ze brachten heerlijke, eigengemaakte, goed gevulde erwtensoep mee. Bij Thea Dijkema –Atelier Witharen- mochten we de soep warm houden.
Tekst: Wimke Schipper Foto's Henk Hupkes
13de Nacht van de Nacht in Eerder Achterbroek:
Tijdens een nachtwandeling door het Achterbroek van Eerde genoten ook dit jaar weer ruim vijftig liefhebbers van een ervaring met de nacht in haar ware gedaante. Zwart dus, zonder enig licht. De Milieuraad van de gemeente Twenterand, IVN Den Ham/Vroomshoop, de Vereniging Natuur en Milieu de Vechtstreek en Natuurmonumenten kunnen ook dit jaar van een succes spreken, want hoewel het weer met motregen en harde wind echt niet geweldig was, trokken de bikkelharde nachtwandelaars in kleine groepjes de stoute wandelschoenen aan om die uitdaging met het pikkedonker aan te gaan. Pikkedonker? Ja, dat was wel de bedoeling, maar enkele, vooral jongere deelnemers, durfden dit niet zonder een verblindend zaklampje, dat telkens aanflitste in het donker.
Hoe jammer toch. Het kijken in zo’n lampje werkt verblindend en daar was het ons nou zeker niet om te doen die nacht! Juist het ervaren van duisternis in de natuur maakt dat je beter gaat zien in het donker, zodra je ogen na een minuut of zo aan het ontbreken van licht gewend raken. Je ziet dan niet alleen beter, ook het gehoor vangt allerlei nachtgeluiden beter op, je reuk scherpt zich en de tastzin gaat vooruit.
Er waren aardige onderbrekingen van de tocht met nachtvogelgeluiden, dozen waarin je dingen kon voelen, een geurtest en pannenkoeken met chocolademelk en koffie, alles verzorgd door de vrijwilligers van onze vereniging, IVN, Natuurmonumenten en Milieuraad.
Op foto het NachtvandeNacht-team met vlnr: Jaap van Dort, Dook van Gils, Peter Jansen, Hans van Duijn, Marian Meulenhorst, Lenie Middelkoop en Jacobijn Donkers.
De Nacht van de Nacht wordt dit jaar al weer voor de dertiende keer georganiseerd op de laatste zaterdag voor de wintertijd en is ervoor om mensen te wijzen op de negatieve effecten van te veel licht in de nacht. Helaas is het in Nederland, zelfs in heel Europa, vrijwel nergens meer echt goed donker. Dat kan gevolgen hebben voor mens en dier; het bioritme kan ontregeld raken, bij dieren kan er sprake zijn van desoriëntatie en bij mensen kan het tot psychische klachten leiden.
Tekst: Jaap van Dort
