De week van de das
Van 28 tot 3 september is het de week van de das. De das is een van de grootste landroofdieren in Nederland. Ze behoren tot de familie van marterachtigen net als de wezel, bunzing, boommarter en otter. Met de zwart-witte strepen op de kop is de das niet snel te verwarren met een andere soort.
Lees meer op: https://www.naturetoday.com/intl/nl/nature-reports/message/?msg=31200
Excursie bij Ecologisch bedrijf Overesch: boeren in harmonie met de natuur
Op een mooie, zonnige avond begin juni verzamelde een groep geïnteresseerden zich bij het Biologisch dynamisch landbouwbedrijf Overesch aan de Hondemotsweg in Raalte. Het was voor sommigen even zoeken, ook voor mij dus (bordje met pijl gemist...).
Jan Overesch en zijn vrouw hebben met hun zoon een maatschap. We werden in de skybox voorzien van koffie en thee en hadden een mooi uitzicht op de varkens die zich, waarschijnlijk vanwege de warmte, behoorlijk rustig hielden.
Jan vertelde dat het bedrijf tot 1994 gangbaar produceerde, daarna overstapte op biologisch en nog wat later, in 2008, biologisch dynamisch werd. Het is een gemengd bedrijf met 115 zeugen, 800 vleesvarkens, 25 zoogkoeien en verschillende soorten akkerbouw en groenteteelt. Ze hebben 150 hectare grond in gebruik, waarvan 30 hectare eigen grond en de rest wordt gepacht van Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten.
Arbeidsvreugde
De reden voor de overstap van gangbaar naar biologisch was dat het bedrijf voor hen te afhankelijk werd van giftige bestrijdingsmiddelen en genetische manipulatie. Voeg daarbij dat ze het welzijn van mens, dier en milieu hoog in het vaandel hebben en het is een logische stap geweest waar ze tot op de dag van vandaag geen spijt van hebben. De hogere arbeidsvreugde die daarmee gepaard gaat, is een groot goed.
Agrarisch natuurbeheer
Jan Overesch vertelde dat ze samenwerken met natuurorganisaties en veel aan agrarisch natuurbeheer doen en dat onkruidbestrijding gebeurt met eggen en schoffelen. Maar omdat de tijd bij de maatschap Overesch ook niet heeft stilgestaan, gebeurt dat niet meer met de hand of met paard en wagen, maar met geavanceerde, enorme machines, die op alle mogelijke manieren afgesteld kunnen worden.
Schooltuin
Onder het motto: wie de jeugd heeft, heeft de toekomst is er al tien jaar een schooltuin die wordt onderhouden door leerlingen van groep zes. Het is gebleken dat kinderen die actief zijn in een schooltuin thuis meer groente eten.
Ringen 2023
Ook in 2023 werden er weer veel vogels geringd door Han Bouman en Jan Vrijlink, beide gecertificeerd ringer, tevens lid van Vogelwerkgroep N&M de Vechtstreek, waarvan Han coördinator is.
De nestkasten in onze omgeving worden gecontroleerd door steeds dezelfde vrijwilligers van de Vogelwerkgroep. De reden hiervan is dat uilen erg gevoelig zijn voor verstoring in de ei-fase. De eigenaars van de kasten controleren de kasten op hun terrein daarom niet maar laten dit over aan de vaste controleurs. Deze geven het moment waarop er geringd kan worden door aan de ringer.
Opvallend was dat er veel grote nesten waren dit jaar. Aangezien de jongen er ook allemaal goed gevoed uitzagen kunnen we vaststellen dat hun voedselsituatie optimaal is geweest. Omdat het een zachte winter was waren er veel veldmuizen: belangrijk voedsel voor veel uilen- en roofvogelsoorten.
Uiteraard kwamen we ook dit jaar weer voor verrassingen te staan! Zo waren we in Dalfsen om daar een paar bosuilen te ringen. Er zouden 2 uilskuikens zijn die geringd zouden kunnen worden. Helaas bleek het nest leeg……….. Omdat de uilskuikens een week eerder nog veel dons hadden ( er was toen een foto gemaakt van de jongen ) gingen we er voorzichtig vanuit dat het nest onderhevig was gewest aan predatie. Vooral voor de eigenaar van het nest heel zuur, mede omdat hij speciaal voor de ringsessie naar huis was gekomen vanuit zijn vakantiehuisje aan het Lauwersmeer. Een paar dagen later kreeg ik bericht van eigenaar Rob Lengkeek van de kast, dat we het gelukkig toch mis hadden gehad! Een paar dagen later werd Rob namelijk gewekt door een enorm geritsel bij dakpannen en dakgoot. Daarbij ging de sensor van de buitenlamp aan en dus wilde hij weten wat er aan de hand was.
Toen zag hij het: één van de takkelingen zat in een hoekje op zijn balkon!
Hij was uiteraard heel blij en wij met hem toen we dit hoorden. Veertien dagen later zagen zijn echtgenote en hij beide uilskuikens in een grote eik vlakbij hun huis. Ze genieten nu van de bosuilen en hun geluiden in- en rondom hun tuin.
Nog een leuke verrassing hadden we bij De Leiding in Witharen waar Willem Havinga en Feike Hoogland de nestkasten controleren. We hadden al 5 prachtige grote, goed in de veren zittende kerkuilen geringd toen ik de laatste kerkuil uit het “uilentransportzakje” haalde. Wat bleek: deze uil had al een ring en bleek de vader van de prachtige, vliegklare uilen te zijn! Zo leuk want zoiets maak je zelden of nooit mee: een volwassen kerkuil die tegelijk met zijn uilskuikens in het zakje beland. Mieke Bouman heeft het nummer van de ring van deze volwassen kerkuil genoteerd, Han gaat uitzoeken waar deze uil oorspronkelijk is geringd. Wij zijn heel benieuwd.
Verslag: Han Bouman en Ella Roelfs-Rijzebol
Fotografie: Rob Lengkeek
Filmpje kolibrievlinder
Deze kolibrievlinder vloog op het Bungalowpark ‘t Giethmenseveld in Giethmen (Ommen). Hij haalde nectar uit de Vlinderstruik ( Buddleja davidii). De kolibrievlinder is een nachtvlinder, maar wel een die overdag vliegt en actief is. Tot 15 jaar was het een zeldzame verschijning, maar hoewel veel mensen de kolibrievlinder nog nooit zagen is hij tegenwoordig heel gewoon in Nederland.
Rineke Overduin
Top 10 schade veroorzakende dieren in de landbouw
Grauwe ganzen veroorzaakten in 2022 ruim 23 miljoen euro aan landbouwschade. Ook het aantal meldingen over schade door wolven neemt toe. Maar met 235.188 euro aan vergoede schade valt dat in het niet bij de vernietigingskracht van de ganzen.
Grauwe gans (foto: Martien Naarding)
Een verhelderend overzicht van de top 10 van dieren die schade veroorzaken in de landbouw vind je in het artikel op NU.nl op: https://www.nu.nl/binnenland/6270778/ganzen-veroorzaken-miljoenen-aan-landbouwschade-wolven-veel-minder.html
Vleermuismoeders hebben het nu druk
Juli is een drukke tijd voor vleermuismoeders. Veel van de vleermuizen die je nu ’s avonds kunt zien vliegen zijn vrouwtjes die zich haasten om in korte tijd veel insecten te vangen, zodat ze daarna weer snel hun jong kunnen zogen. Als dagdieren zijn wij ons nauwelijks bewust van deze drukke kraam-tijd.
Meer info: Zoogdiervereniging/https://www.zoogdiervereniging.nl/nieuws/2023/drukke-tijd-voor-vleermuismoeders
Hybride zwaan of toch niet ...
Op een zwoele avond in mei wandelde ik met de honden langs de Regge richting het Giethemerbruggetje. Verderop zwom een groepje knobbelzwanen. Terwijl ik naar de groep tuurde meende ik op een afstand te zien dat er 1 zwaan anders uitzag. Dichterbij gekomen werd mijn vermoeden bevestigd: ik zag een halve“knobbel” - “halve”zwarte zwaan……………! Ik heb mezelf maar eens geknepen of ik niet toevallig droomde maar ik bleek klaarwakker. Omdat ik geen goede camera bij me had hoopte ik dat de groep nog even op deze plek zou blijven zwemmen zodat ik tijd had naar huis te gaan om mijn fotocamera te halen want dit wilde ik toch echt even vastleggen. Met mijn mobieltje was geen doen: het bereik was verre van oké.
Snel naar huis gegaan om per direct, gewapend met mijn camera, terug te keren naar de locatie: ik zag de groep eerst niet maar gelukkig zwommen ze verderop in een meander van de Regge zodat ik een paar leuke foto’s kon maken. Ik had ondertussen bedacht dat de vreemde zwaan een hybride exemplaar zou moeten zijn. De “hybride” zwaan werd trouwens mega beschermd door een mannetje-knobbelzwaan uit de groep. Ik kreeg de indruk dat hij haar als zijn partner beschouwde. Niemand mocht dicht bij haar komen: alleen hij.
Thuisgekomen heb ik de zwaan naar meerdere mensen met kennis van zaken gezonden: ik kreeg weldra een mail terug van SOVON en een app van Hans Dijkstra ( terreinbeheerder Landschap Overijssel ) met de juiste informatie: mijn “hybride” zwaan blijkt een bestaande soort te zijn: het is een zwarthalszwaan, d.w.z. een exoot. De zwarthalszwaan is inheems in het zuiden van Zuid-Amerika, De soort lijkt recent iets vaker in Nederland te worden vermeld. Maar toch blijkt het dat velen nooit eerder een zwarthalszwaan in het wild hebben gezien of slechts een keertje, zoals ik nu.
De volgende dag ben ik teruggegaan naar de locatie waar ik de groep zag: ik heb ze tot op heden niet terug gezien en ben oprecht blij dat ik de moeite heb genomen mijn camera nog snel te halen want anders had ik u deze mooie zwaan niet kunnen laten zien.
Wie weet zwemmen er straks hele vreemde zwaantjes door de Regge…
Fotografie en verslag Ella Roelfs-Rijzebol
Dauwtrappen 2023
Onderweg naar de Steile Oever, ’s morgens om 5.45 uur, slaan de dampen van de Vecht: dat is dauwtrappen op z’n best. Ik ben onderweg voor de excursie gegeven door Henk Ruiter die wat gaat vertellen over de vogels in het gebied ter plekke. Met een opkomst van 20 mensen is de groep net niet te groot om goed te kunnen horen wat hij allemaal te vertellen heeft. En dat is veel!
Hoe de piepers allemaal op elkaar lijken, maar dat de boompieper, die zich hoog in de boom laat zien, zich hierdoor gemakkelijk kan onderscheiden van zijn soortgenoten oa de duinpieper, roodkeelpieper, waterpieper, graspieper. Hij weet te vertellen dat Hans Dorresteijn uit wanhoop over alle piepers de bladzijde over hen uit zijn vogelboek scheurde.
Al vertellend hierover zien we hoe de boompieper een mooie hemelvaart ten toon spreidt: hoe toepasselijk op deze dag.
Hij vertelt hoe de houtduif met “mien opoe is dood” meer zingt dan de Turkse tortel, die niet verder komt dan: “mien opoe” . We horen hoe het kleine winterkoninkje met z’n grote bek (snavel) een enorm geluid kan voortbrengen.
En zo gaat dat de hele tocht maar door. Het territoriale gezang van de roodborst. Het melodieuze gezang van de fitis.
We horen en zien een gekraagde roodstaart op de antenne van de brandtoren om zo zijn bereik te vergroten.
Lange zwerftocht 6 mei 2023: Op pad met de boswachter
Op zaterdag 6 mei jl. ging een vijftal natuurliefhebbers onder leiding van Arend Spijker op pad voor een unieke zwerftocht van ongeveer 20 kilometer door het mooie Vechtdal. Knapzak ging mee met daarin enkele boterhammen en drinken voor onderweg. Het weer werkte gelukkig ook mee: waren er een dag eerder op bevrijdingsdag hevige (onweers-)buien, het was een dag later stralend weer zonder ook maar een spatje regen.
Als oud-boswachter kon Arend prachtig vertellen over dit unieke stukje Vechtdal: het Junner en Arriër Koeland. Na vertrek vanaf de Kinderboerderij in het Laar, kregen we dan ook al snel de eerste ijsvogel in beeld. Zo’n prachtig vogeltje met mooie felle kleuren. Onderweg liet de koekoek regelmatig van zich horen. Ook hoorden we het mooie gezang van de veldleeuwerik. We leerden van Arend daarnaast alles over de knolboterbloem, het veelkleurig vergeet mij nietje, de lisdodde, de waterviolier (deze lijkt veel op de pinksterbloem) en de steenanjer (ook wel Vechtdalanjer genaamd).
Een nest met eitjes van een spin
Mierenhopen op het Junner Koeland
Korte zwerftocht Beneden Regge met Arend Spijker
De korte zwerftocht met Arend Spijker op 15 april was iets om naar uit te kijken. De kans om de natuur te zien voorbij het prikkeldraad laat ik natuurlijk niet aan mij voorbij gaan! Mijn vader die al net zo enthousiast wordt van dit soort wandelingen, gaat die dag met mij mee. Het belooft qua weer al een mooie ochtend te worden. De wandeling start vanaf de dode arm van de Beneden Regge. Het is direct genieten van de eerste mooie uitzichten voorbij kronkelende bospaadjes.
Vanwege het vroege tijdstip is het een kakofonie van vogelgeluiden. Het gehamer van verschillende spechten, getjilp van vinken en de roep van een (bonte?) vliegenvanger. Het bos gaat over in grasland langs de Beneden Regge, met bloeiende pinksterbloemen en een gele zee van speenkruid.
Het enthousiasme van Arend Spijker voor de prachtige natuur werkt erg aanstekelijk. Je gaat echt met andere ogen naar je omgeving kijken. We worden langs de Beneden Regge geleid voorbij een omheining, waar geen mensen komen. Onderweg zien we sporen van een vos, verschillende marters, dassen en plukken haar van rammelende hazen. Het zand aan de oever verklapt door de vele pootafdrukken dat het water vol leven zit (vooral als wij er niet zijn). Nestelende oeverzwaluwen vliegen af en aan. Een geweldig gezicht! Ook spotten we een Zwartkop. We worden verrast door omgeknaagde bomen en vegen van een staart in het zand: het werk van een bever! Zouden we ‘m te zien krijgen? We zijn niet de stilste groep, dus helaas komt het daar niet van. Verschillende verhalen komen voorbij: over de Franse soldaat die in het bos begraven ligt en de dassenburcht die onbewoond is gebleven.
De inspirerende wandeling eindigt met een fotoshoot in een gigantische oude holle Populier, waar iedereen even in moet hebben gestaan. Zo’n tocht buiten de gebaande paden? Echt voor herhaling vatbaar!
Lotte Zwaga
Pagina 2 van 33