(Door onze voorzitter uitgesproken tijdens de Raadscommissievergadering van Ommen op donderdag 10 oktober 2019.)
onderwerp : pilot Bollenteelt in grondwaterbeschermingsgebieden
"Geachte voorzitter, wethouder en leden van de gemeenteraad,
Het voorstel betreft een pilot onder voorwaarden te starten waarin het is toegestaan bollenteelt en akkerbouwmatige sierteelt in de grondwaterbeschermingsgebieden in zone Ao (agrarisch gebied met landschappelijke openheid) en de intrekgebieden van de 3 drinkwaterwinningen in de gemeente Ommen te starten. De intrekgebieden worden bij deze pilot extra toegevoegd. Het betreft dus een groter gebied waar bollenteelt en akkerbouwmatige sierteelt plaatsvindt, waar dat nu niet mogelijk is.
De Vereniging Natuur en Milieu De Vechtstreek vindt het onbegrijpelijk dat in de 3 meest kwetsbare gebieden in Ommen, zijnde de grondwaterbeschermingsgebieden Archemerberg, Hammerflier en Witharen, een pilot bollenteelt wordt gestart, terwijl er buiten deze kwetsbare gebieden genoeg landbouwgebieden liggen waarin volgens het vigerende bestemmingsplan bollenteelt en akkerbouwmatige sierteelt wel mogelijk zijn. Waarom dan een pilot starten in de 3 meest kwetsbare brongebieden waar het zuiverste en schoonste drinkwater vandaan komt?
Het zou logisch zijn eerst een meerjarige pilot bollenteelt te starten in de agrarische gebieden waar de teelt op dit moment volgens het bestemmingsplan wel mogelijk is. Doe daar onderzoek naar de effecten van de bollenteelt op grondwater en bodem. Beoordeel op basis van die onderzoeks-resultaten pas in een later stadium of een pilot in de 3 waterbeschermings- en waterintrekgebieden een reële optie is.
Wereldwijd wetenschappelijk onderzoek toont aan dat de bij bollenteelt gebruikte bestrijdings-middelen grote negatieve effecten leveren op gezondheid en milieu. Zo zijn er gezondheidsrisico’s waaronder verschillende vormen van kanker.
Vooraf aan de teelt van bollen worden de landbouwgronden met zeer agressieve grondontsmettings-middelen behandeld. Hierbij wordt het hele bodemleven vernietigd/gedood.
Daarenboven is de bollenteelt zeer intensief. 20 tot 35 bespuitingen per bollenseizoen worden als normaal aangeduid.
Veel gebruikte middelen behoren tot de groep van neonicotinoïden die bekend zijn om hun persistentie en erg langzame afbraak.
Het vervluchtigen (drift) van het gebruikte bestrijdingsmiddel veroorzaakt aantoonbaar negatieve effecten op de gezondheid en het milieu.
Uitspoeling van bestrijdingsmiddelen naar het grondwater is al eerder aangetoond door onder andere de waterschappen. De effecten van inspoeling in de bodem is ook door onderzoek aangetoond.
Over de cumulatieve effecten van de gebruikte bestrijdingsmiddelen op water en bodem is nauwelijks onderzoek gedaan.
Biologisch afbraak van de residuen van sommige bestrijdingsmiddelen in de bodem vindt niet altijd geheel plaats. Het gevolg is dat de bodem steeds meer belast wordt met milieubelastende stoffen, die ook onze gezondheid en het milieu schade.
Op de gemeente rust de plicht te waken over de gezondheid van haar burgers. De burger mag van de gemeente verwachten dat zij deze uiterst kwetsbare drinkwaterbeschermingsgebieden volledig beschermd. Met andere woorden: geen proeftuin in deze kwetsbare gebieden met pilots als bollenteelt.
De gemeente heeft ook een zorgplicht. Als vereniging pleiten wij er voor dat u bij deze pilot het “voorzorgbeginsel” hanteert.
Als Vereniging kunnen wij deze pilot ook niet plaatsen in het licht van de brief d.d. 30 november 2016 van Vitens aan uw gemeente. In deze brief brengt Vitens de gemeente op de hoogte van het standpunt en de argumentatie van het verbod op sierteelt in de 3 grondwater beschermingsgebieden.
Voorzitter, ik citeer uit de laatste 2 alinea’s van deze Vitensbrief: “Maatwerk via de beheersing en inperking van de effecten van sierteelt blijkt vooralsnog niet mogelijk te zijn. Het volledig weren van sierteelt uit de grondwaterbeschermingsgebieden is de enige reële mogelijkheid om de ongewenste aanwezigheid van gewasbeschermingsmiddelen in het grondwater tegen te gaan. De drie drinkwaterwinningen voorzien de gemeenschap van gemeente Ommen nu en in de toekomst van betrouwbaar drinkwater. Daarom moet men met het grondwater wat hiertoe is gereserveerd geen onnodige grote en ontoelaatbare risico’s willen nemen. Een verbod op sierteelt is derhalve ook in het belang van de inwoners en bedrijvigheid binnen gemeente Ommen”, einde citaat. Wij zijn het met deze Vitens conclusie van harte eens.
Voorzitter, ik wil eindigen met een verwijzing naar het KWR-rapport “De kwaliteit van bronnen van drinkwater in Nederland” van de Vereniging van waterbedrijven in Nederland (Vewin) dat op 12 september j.l. is overhandigd aan de Minister van Infrastructuur en Waterstaat.
Onderzoekers van KWR hebben een samenvattend overzicht opgesteld van beschikbare informatie over de toestand van de drinkwaterbronnen. En deze studie levert een zorgelijk beeld op. Uit het rapport blijkt dat het twee voor twaalf is voor de Nederlandse drinkwaterbronnen.
Waarom dan een pilot bollenteelt starten in onze drinkwaterbeschermingsgebieden?
Vewin geeft aan dat er op korte termijn een aantal concrete beschermingsmaatregelen nodig zijn. Ik verwijs u in deze naar genoemd Vewinrapport.
Wij adviseren u advies te vragen over uw pilot bollenteelt aan de Vewin, alvorens een besluit te nemen.
Het moge duidelijk zijn dat de Vereniging Natuur en Milieu de Vechtstreek vindt dat onze 3 zeer kwetsbare grondwaterbeschermings- en inzijggebieden in Ommen volledige bescherming verdienen en geen onderzoeksproeftuin mogen vormen voor een pilot bollenteelt met het daaraan gekoppelde gebruik van bestrijdingsmiddelen.
Bezint eer gij begint aan deze pilot! "
H. Kuijper
Voorzitter Vereniging Natuur en Milieu de Vechtstreek