Effecten van hoogwater in de Ommermars
(AANGEVULD OP 26 MAART 2024)
Als gevolg van het hoogwater van de afgelopen periode stond ook de Ommermars lange tijd onder water. In de technisch beheerde Vecht is alles gericht om dan het water zo snel mogelijk af te voeren. Alleen als te veel aanzanding in de rivier plaatsvindt en de waterveiligheid in het geding is wordt gebaggerd. Die veiligheid speelt niet in het pas aangelegde natuurontwikkelingsgebied Ommermars.
In dit gebied kregen de afgelopen hoogwaterperiode de natuurlijke rivierprocessen als sedimentatie, aanzanding en erosie volop de ruimte. Sedimentatie is het rivierproces waarbij zand èn slib wordt afgezet. Bij hoogwater zie je de slibafzetting vooral in de "luwte" van de overstromingsvlakte daar waar de rivier niet stroomt en het fijne sediment “slib” kans krijgt te bezinken. Van aanzanding is sprake als het sediment uit puur zand bestaat.
Sedimentatie, aanzanding en erosie in de aangelegde Vechtmeander in Ommermars, 7 maart 2024.
(foto: Hein Kuijper)
Nu het water is gezakt zijn de sporen van de kracht van de rivier goed te zien in het gebied. En het resultaat is zeer verrassend. Zo heeft de rivier over grote delen in de aangelegde Vechtmeander een dik pakket zand afgezet. Als gevolg daarvan is het inlaatpunt bij de Vecht afgesloten. Wel is er nog een open verbinding met de rivier bij het uitlaatpunt in de Vecht bij het Ommerkanaal.
De mate waarin de nevengeul aanzandt hangt af van de sedimentverdeling tussen hoofdgeul (Vecht) en de nevengeul in relatie tot de afvoerverdeling. Bij de afvoer van het hoogwater heeft de nevengeul ten opzichte van de Vecht het meeste sediment ontvangen en is daardoor het meeste aangezand. De aanzanding is begonnen aan de bovenstroomse zijde van de nevengeul en breidde zich in benedenstroomse richting uit. Het sediment is puur zand. In het terrein is dat goed te zien.
De vele aanzanding in de nevengeul zou een gevolg kunnen zijn dat de bodem van de nevengeul dieper ligt dan de bodem van de Vecht. Tijdens het hoogwater kiest de rivier dan de makkelijkste weg om het overtollige water af te voeren. Dat de nevengeul tijdens het hoogwater een belangrijke rol heeft gespeeld bij de waterafvoer is duidelijk te zien op een foto van Maria Kolossa. Hierop zie je dat er veel stroming en dus veel sedimenttransport plaatsvindt in deze nevengeul.
Van stort naar biobos
Ommen - Zaterdagochtend werden op een nu nog onooglijk stukje grond, de voormalige vuilstort in het Ommerbos, de eerste 175 van de in totaal 775 bomen boompjes geplant. Een initiatief van onze vereniging. Veel leden van onze vereniging en andere vrijwilligers staken de handen uit de mouwen om van niets iets te maken: een prachtig biodiversiteitsbos met autochtone boomsoorten als de fladderiep en de wilde appel.
Het was mooi om te zien dat er onder de vrijwilligers veel kinderen waren die net zo gedreven en enthousiast meehielpen om in de nogal stenige grond de boompjes een goede plek te geven. Het gezegde ‘boompje groot, plantertje dood’, gaat voor deze plantertjes waarschijnlijk niet op. Arend Spijker benadrukte dat dit initiatief juist voor kinderen belangrijk is. Wethouder Bart Jaspers Fayer had de eer samen met een van de kinderen, het eerste boompje te planten en dat ging letterlijk niet zonder slag of stoot.
Maar na anderhalf uur flink doorwerken stonden alle boompjes op hun plaats. De boompjes kunnen geadopteerd worden voor 5 euro per stuk.
Na afloop was er koffie-met-iets voor iedereen die had meegeholpen.
Hulp gezocht: zaterdag 24 februari boompjes planten in Ommerbos
Persbericht
Vereniging Natuur en Milieu de Vechtstreek gaat de biodiversiteit versterken in het Ommerbos. Dat begint zaterdag 24 februari om 10.00 uur met een speciale plantactie aan de Grensweg. Daar worden 175 bijzondere bomen, nu nog boompjes, geplant. Het gaat deels om 'verdwenen soorten' - bomen die van nature thuishoren in het Vechtdal, maar door menselijk toedoen zeer zeldzaam zijn geworden.
Alle bomen die geplant worden, zoals de fladderiep en tweestijlige meidoorn, hebben grote waarde voor bijvoorbeeld bijen, vlinders en vogels. Het zijn bovendien soorten die met hun bladstrooisel meehelpen om de verzuurde bosbodem weer gezond te krijgen. Om dat een extra zetje te geven, wordt bij de plantactie ook kalk gestrooid. "Die verzuring zien we op veel plaatsen, ook in het Ommerbos", zegt Arend Spijker, oud-boswachter en mede-initiatiefnemer van de plantactie. "Het komt deels door milieuvervuiling en doordat de bossen vaak monoculturen zijn van soorten met 'zuurvormend strooisel', zoals beuken, Amerikaanse eiken en douglassparren."
Evenwicht herstellen
"Wij gaan proberen dat evenwicht te herstellen, door ook andere soorten die van oorsprong in ons bos thuishoren terug te brengen. Dat begint met een klein project aan de Grensweg. Wij hopen dat dat tot inspiratie dient om bij kapvlakten na te denken over terugkeer van deze soorten - zodat het hele gebied gezonder en soortenrijker wordt."
In de komende jaren wil De Vechtstreek onder andere winterlinde en zomerlinde bijplanten. "Voorwaarde is dat al het plantmateriaal moet zijn opgekweekt uit de laatste wilde populaties in onze omgeving. We kunnen wel reguliere winterlindes bestellen, maar dat zijn genetisch andere bomen en het gaat ons er ook om dat we de boomsoorten weten te behouden."
Biodiversiteitsbos
Het biodiversiteitsbos wordt mede mogelijk gemaakt door de gemeente Ommen, die aan de Grensweg een stuk grond beschikbaar heeft gesteld. Financiering gaat via de leden van de Vechtstreek. Wie wil bijdragen aan het bosherstelproject kan via crowdfunding een boom adopteren. "De kosten zijn 5 euro per boom", zegt Spijker. "Daar kunnen we naast het autochtone plantgoed ook bescherming tegen vraat van betalen, en beheerskosten zoals bekalken en bewateren. Maar het leukste vinden we als mensen komen meehelpen met planten!"
Beklierde heggenroos
Samen met een andere organisatie wist de natuurvereniging eerder deze maand kleine populaties van zeer zeldzame wilde rozen te planten, zoals de beklierde heggenroos; een soort die kenmerkend is voor de unieke natuur van het Vechtdal, maar die toch op veel plekken uit het landschap is verdwenen.
Zwarte populier
Zo is ook de zwarte populier weer terug in Ommen. Dat is nog een verhaal apart: Nederland is populierenland. Het grootste deel van de populieren is menselijke aanplant - en dat zijn klonen van een door mensen gemaakte (steriele) kruising: de Canadapopulier. De zwarte populier is de oerpopulier, die onder andere nog heel lokaal voorkomt in de uiterwaarden langs de IJssel. “En sinds kort weer langs onze Vecht,” zegt Spijker tevreden.
Wie mee wil planten en/of een boom wil adopteren, is welkom vanaf 10.00 uur aan het eind van de Grensweg/Haarsweg. Indien mogelijk een schop meenemen. Opgeven bij Arend Spijker 06-11198967 of
Verkeersslachtoffer
We weten allemaal dat de Julianastraat en de Schurinkstraat in Ommen gevaarlijke straten zijn waar regelmatig veel te hard wordt gereden en waar meerdere keren per jaar aanrijdingen of ongevallen plaatsvinden.
Het zijn dan ook niet alleen de mensen, maar ook overstekende dieren kunnen maar beter heel goed uitkijken voor ze de weg oversteken want anders ondergaan ze hetzelfde lot als deze mooie steenmarter.
Toen ik mijn gordijnen 's morgens opende zag ik hem liggen, op de stoep, vlak voor ons huis.
Jammer............. had niet gehoeven.....
Ella Roelfs-Rijzebol; fotografie en tekst
Hoogwater Ommermars december 2023
Het hoogste water in meer dan 25 jaar: in december 2023 kregen Vecht, Dinkel en Regge de volle laag. Gevolg: grootschalige overstromingen van oeroude koelanden, sleedoornstruwelen, rivierduinen én de Ommermars, een uniek kleinschalig project voor natuurherstel, mogelijk gemaakt door de Ommense gemeenschap.
Mens, natuur en rivier leefden eeuwenlang samen in het Vechtdal, waar de rivier de ruimte had om natuurlijk te meanderen en elke winter over een groot oppervlak het land bevloeide. Door die jaarlijkse overstromingen ontstonden unieke kruidenrijke graslanden, en was rond de Vecht ook kleinschalige koebegrazing mogelijk - waar het op de droge zandgronden verderop uitsluitend schapen (woeste gronden) en kleine akkers (essen) waren.
Deze oude koelanden zijn na de kanalisatie van de Vecht veel kleiner geworden, maar bestaan lokaal nog steeds. En ze herbergen voor Nederland unieke natuur met zeer hoge soortenrijkdom aan planten, bijen, vlinders, broedvogels en zelfs paddenstoelen.
Arend Spijker van onze vereniging vertelt waarom deze unieke natuur van het Vechtdal (waaronder de iconische 'Vechtanjer') deze overstromingen met het kalkrijke Vechtwater nodig heeft.
De oud-boswachter vertelt ook over de Ommermars. Het is een klein gebiedje aan de Vecht direct stroomafwaarts van Ommen waar geprobeerd wordt het oude landschap te herstellen. Het wordt begraasd, gehooid door vrijwilligers en er is zelfs een oude biologische rogge-akker. Voor kinderen is er speelnatuur en naar verloop van jaren zullen er hopelijk steeds meer soorten terugkeren - op een plek waar jong en oud die van dichtbij kunnen bekijken.
De Ommermars wordt onderhouden door een groep vrijwilligers met hart voor de natuur. Hier valt alles te lezen over het Ommense burgerinitiatief:
www.ommermars.nl
Maria Kolossa maakte als vrijwilliger bij de Ommermars onderstaande video met Arend Spijker over het hoogwater op de Ommermars:
Ervaring met steenuilen
(december 2023)
Afgelopen winter toen het zonnetje scheen en ik over de Bergweg in Lemelerveld fietste zag ik altijd een steenuil voor de opening van de kast genieten van het zonnetje
Er was nog nooit gebroed in die kast en het zag er hoopvol uit dat het dit voorjaar wel zou gebeuren.
Wat ik hoopte werd toch een teleurstelling want toen ik in de kast keek lag er een dode geringde steenuil in.
Het ringnummer nla 367885 heb ik doorgegeven aan Griel en de gegevens die daar uitkwamen waren toch wel bijzonder.
Het was een vrouwtje steenuil geringd in Archem door Han Bouman in 2009.
Dus was de verstreken tijd 13 jaar en 11 maand.
De leeftijd ligt nog hoger omdat het in 2009 al als volwassen steenuil is geringd.
De leeftijd voor steenuilen is gemiddeld tussen de 3 en 5 jaar oud dus dit was wel een bejaarde steenuil.
Zo kwam ik tijdens de nestkast conrole een steenuil tegen met een oogafwijking genaamd iriscoloboom.
Bij iriscoloboom onttbreekt een gedeelte van de iris en dat komt weleens vaker voor bij steenuilen
Blijkbaar kunnen ze er goed mee leven, dit was al voor de tweede keer dat ik deze steenuil tegen kwam.
Gerard van Beesten
E-mailactie tegen het gebruik van glyfosaat
De Groenen/EVA-fractie van het Europees Parlement is een mailactie gestart om het gebruik van glyfosaat tegen te gaan. De mogelijkheid wordt geboden om hierover een e-mail te sturen aan Emmanuel Macron en Olaf Scholz – twee EU-leiders die het verschil kunnen maken. Aan hen kan worden gevraagd om hun eerdere beloftes over het terugdringen van glyfosaat na te komen. U kunt deze actie steunen door het formulier in te vullen op deze webpagina. Na het invullen van uw gegevens verschijnt eerst een voorbeeldbericht aan Emmanuel Macron in het Frans, daarna kan een Duitstalig bericht worden verstuurd aan Olaf Scholz. Onze vereniging steunt acties tegen het gebruik van dit soort bestrijdingsmiddelen. Zie ook dit artikel over de gevolgen van gif voor de volksgezondheid.
Zorg voor egels in de tuin
Het gaat niet goed met de egel. Jaarlijks verongelukken er veel in het drukke verkeer.
Om de egel te helpen zijn er speciale egelhuisjes te verkrijgen voor in je tuin. Zelf heb ik een oude kerkuilen kast daarvoor gebruikt die had ik al eens vervangen voor een nieuwe kast.
Ik heb een mooi hoekje opgezocht in onze tuin, de kast vol met bladeren gedaan en over de kast takjes gelegd. Mooi om te overwinteren of om de jongen groot te brengen.
Ik kwam op het idee om een kast te plaatsen doordat er vorig winter een egel bij ons op de oprit liep. Die was blijkbaar uit zijn winterslaap verstoord en liep een beetje zoekende rond. Die heb ik toen ook naar de egelopvang gebracht.
Ik kan ieder aanraden om, al heb je net als bij ons een kleine tuin, een plekje vrij te maken voor de egel.
Ik had een al een stil vermoeden dat bij ons de kast was bewoond en door er een camera op te plaatsen was dit het resultaat.
Moeder-egel met zijn jongen die heerlijk aan het smullen was van het egelvoer dat ik daar had neergezet.
Wat me wel opviel dit jaar dat ik zo weinig slakken had in de tuin want de egels zijn er namelijk dol op.
Ik heb vijf jonge egels geteld op de foto zijn er vier te zien.
Gerard van Beesten
In memoriam Han Bouman
In memoriam
Han Bouman * 4 maart 1937 - † 20 augustus 2023
Han met de door hem verzorgde en opgeknapte Oehoe
Han Bouman werd geboren in Haarlem en volgde daar het onderwijs en behaalde het diploma aan de Kweekschool, de huidige Pabo.
Hij werd onderwijzer en was werkzaam in Almelo waar hij met zijn vrouw Mieke ook ging wonen.
Zij kwamen omstreeks 1987 in de gemeente Ommen wonen aan de Beerzerhaar en Han werd bestuurslid van de Vereniging voor Vogelbescherming “De Vechtstreek” in Ommen. De vereniging werd in 1992 omgevormd tot vereniging voor natuur en milieu waar Han van 1997 tot 2007 voorzitter ad interim van was.
De nieuwe vereniging had ook een Vogelwerkgroep waar Han tot zijn overlijden coördinator/voorzitter van was.
Vorig jaar maart werd Han toegesproken op de bijeenkomst van de Vogelwerkgroep. Niet alleen omdat hij 85 jaar was geworden, maar vooral omdat hij toen al 65 jaar lang een bekwaam ringer van vogels was. De eerste vogels waren 5 jonge spreeuwen in Overveen op 12 mei 1957. De laatste vogels die Han heeft geringd waren kerkuilen op 4 juli van dit jaar bij Noeverman in Eerderachterbroek.
Han heeft meer dan 26.000 vogels geringd.
Het ringen begon vaak in maart met de raven in Junne, daarna volgden de uilen, de roofvogels, de ooievaars en eindigde meestal met de kerkuilen in augustus / september. Ja, Han ringde in het Vechtdal van Dalfsen tot Radewijk.
Maar naast het ringen had Han ook een opvang voor gewonde en zieke vogels. Door zijn kennis en ervaring waren ze bij hem aan het goede adres.
Ze werden verzorgd, zo nodig “gerepareerd” en weer losgelaten in de habitat waar ze uit kwamen.
Verder was hij ruim 31 jaar voorzitter van de Vogelwerkgroep en een vraagbaak voor de leden. Han heeft zijn leven lang ontzettend veel kennis van vogels, hun gedrag en bijzonderheden zich eigen gemaakt en overgedragen aan ons en vele andere vogelaars.
Han ringde maar Mieke, zijn vrouw, was de griffier en noteerde alle vereiste gegevens. Han kon dan daarna thuis alle gegevens invoeren bij het Vogeltrekstation. Ja, Mieke en Han waren voor de Vogelwerkgroep een bijzonder echtpaar. Hartelijk dank voor alles wat jullie geweest zijn en hebben gedaan.
Han werd na een val met zijn rollator opgenomen in het ziekenhuis in Hardenberg en eind juli ging hij voor revalidatie naar het zorgcentrum Clara Feyoena Heem in Heemse. Daar overleed Han en werd op 25 augustus begraven op de Natuurbegraafplaats “Hoogengraven” in Arriën in aanwezigheid van familie, vrienden, kennissen en vele leden van de Vogelwerkgroep.
Wij zijn Han dankbaar voor zijn inzet en bijdrage aan onze vereniging en in het bijzonder aan zijn Vogelwerkgroep.
Ommen, 1 september 2023
Willem Havinga, namens de Vogelwerkgroep
Martien Naarding, namens het bestuur
Draaihals Merelstraat Ommen
Op 3 en 4 september zien we deze bijzondere vogel in onze tuin, het lukte om hem al mieren etend te fotograferen. Het was een prachtige draaihals.
Klara en Ben van den Berg, Merelstraat Ommen
Pagina 1 van 33